در هفتاد وهشتمین سالروز تشکیل حکومت ملّی آذربایجان، به خاطرۀ تابناک و جاودانۀ جانباختگان و مبارزان این جنبش که در راه آزادی خلق آذربایجان و برقراری دموکراسی در ایران جان و زندگیشان را فدا کردند، درود میفرستیم و پیمان میبندیم که دوش به دوش سایر خلقهای ایران، با تمام توان به مبارزه در راه تحقق حقوق ملّی و الغای ستم ملّی ادامه دهیم.
هم میهنان گرامی!
۷۸ سال قبل، پس از سقوط دیکتاتوری رضاخان و اوج گیری مبارزات دهقانان با فئودال ها، در دورانی که خلق های میهنمان از بدیهی ترین حقوق انسانی محروم و زیر بار ظلم و جور فئودال ها و خانهای مرتجع محلی بودند، در ایامی که جان و مال و ناموس روستائیان در معرض تعدی اربابان بیرحم و ژاندارم های دولتی بود، در دورانی که استفاده از زبان مادری جُرم بود و آذربایجانیها مورد تحقیر و اهانت ماموران دولت سلطنتی بودند، در روز ۲۱ آذر ماه ۱۳۲۴، اولین حکومت ملی برای خودمختاری داخلی در تاریخ ایران با کوشش و مبارزه خلق آذربایجان و با سازماندهی فرقه دمکرات آذربایجان در تبریز تشکیل گردید.
فرقه دمکرات آذربایجان در ۱۲ شهریور ماه همان سال با انتشار بیانیه ۱۲ مادهای به منظور کسب خودمختاری برای آذربایجان در چارچوب ایران تاسیس گردید. پس از اعلام تاسیس فرقه، انجمن آذربایجان و اتحادیه کارگران آذربایجان به فرقه ملحق شدند. سازمان ایالتی حزب توده ایران نیز پس از برگزاری کنفرانس ایالتی خود، با ۶۰ هزار عضو الحاق خود را به فرقه دمکرات آذربایجان اعلام نمود.
ابتدا به ابتکار و پیشنهاد فرقه دمکرات آذربایجان که مورد استقبال پر شور خلق آذربایجان قرار گرفت، انتخاباتی برای تعیین نمایندگان همه شهرهای آذربایجان برگزار گردید. روز ۲۹ آبانماه کنگره بزرگ نمایندگان خلق آذربایجان در تبریز کار خود را آغاز نمود. این کنگره تصمیم گرفت با رعایت تمامیت ارضی و استقلال ایران، مواد دمکراتیک مربوط به تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی در متمم قانون اساسی انقلاب مشروطه را راهنمای عمل خود قرار دهد. همچنین این کنگره تصمیم گرفت نام انجمن ایالتی آذربایجان را به مجلس ملی آذربایجان و نام حکومت خودمختار را به حکومت ملی آذربایجان تغییر دهد. این کنگره در تصمیمات خود تصریح کرد که آذربایجان بخش جدائی ناپذیری از کشور ایران است. در پایان کنگره، هیاتی برای نظارت بر انتخابات نمایندگان مجلس ملی آذربایجان انتخاب گردیدند. سپس انتخابات نمایندگان مجلس ملی برگزار شد.
روز ۲۱ آذرماه سال ۱۳۲۴، مجلس ملی آذربایجان رسماً فعالیت خود را در تبریز آغاز نمود. حاج میرزا علی شبستری به ریاست مجلس انتخاب گردید. تشکیل حکومت ملی به سید جعفر پیشه وری، به عنوان نخست وزیر و رهبر فرقه دمکرات آذربایجان، سپرده شد.
حکومت ملی به سرعت کار خود را آغاز کرد. اصلاحات بنیادیِن اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در آذربایجان شروع شد. اراضی خالصه و املاک فئودالها و ملاکین بزرگ وابسته به امپریالیسم و ارتجاع که به نهضت خیانت کرده بودند، بلا عوض بین روستائیان تقسیم گردید. برای کمک به روستائیان و احیای کشاورزی، بانک فلاحت تاسیس شد. قانون کار دمکراتیک تدوین و پیاده شد. کارخانه های تازه تاسیس گردید و تصمیمات جدی علیه بیکاری به اجرا درآمد. شبکه بهداشت همگانی پی ریزی شد. به زنان آذربایجان برای اولین بار در ایران حق شرکت در انتخابات داده شد. آموزش زبان مادری در مراکز آموزشی در کنار زبان فارسی به اجرا درآمد. دانشگاه و رادیوی تبریز تاسیس گردید.
ولی یکسال پس از آغاز فعالیت درخشان حکومت ملی آذربایجان، حکومت سلطنتی و دولت قوامالسلطنه علیرغم موافقنامههائی که امضاء کرده بوند، با مشاوره و حمایت امپریالیسم آمریکا و انگلستان، به بهانه تامین امنیت در مدت انتخابات مجلس شورای ملی، ارتش شاهنشاهی را به آذربایجان فرستادند و سرکوب جنبش ۲۱ آذر آغاز گردید. ارتش و مزدوران مسلح خانها و فئودالهای آذربایجانی در تبریز و دیگر شهرها، دهها هزار نفر از هموطنان آذربایجانی را به قتل رساندند. آذربایجان به قتلگاه و ویرانه تبدیل شد. هزاران نفر از ایران گریختند یا به تبعیدگاهها فرستاده شدند. صدها هزار نفر آواره و سرگردان، در جستجوی نان و کار مجبور شدند به دیگر نقاط ایران کوچ کنند. بدین ترتیب، به نام « نجات آذربایجان » و به قیمت قتلعام و آوارگی هزاران هزار زحمتکش آذربایجانی، منافع حکومت سلطنتی و خانها و فئودالهای آذربایجانی و کارگزاران غارتگر حکومتی «نجات» یافت.
خواهران و برادران آذربایجانی
بیش از یکسال از آغاز جنبش اعتراضی سراسری «زن زندگی آزادی» با اسم رمز «مهسا» میگذرد. در جریان این جنبش خیابانی، خلق های ساکن سرزمینمان ایران، اعم از کُرد و ترک و فارس و بلوچ و عرب و دیگر اقلیتهای ملی و مذهبی، با اتحاد و وحت کلمه، قتل وحشیانۀ مهسا را به فرصتی برای قیام سراسری علیه ستم چهل سالۀ رژیم دیکتاتوری و خونریز ولایت فقیه تبدیل کردند. این جنبش همه خلقی با قاطعیت و صدای رسا اعلام کرد که خواهان عبور از رژیم ولایت فقیه و استقرار یک نظام سیاسی آزاد و عادلانه و دمکراتیک در کشورمان است.
در مقابل، رژیم جمهوری اسلامی با اجرای توطئههای جنایتکارانه، بویژه در کردستان و بلوچستان، تلاش کرد مسیر اعتراضات مسالمت آمیز عمومی را از مجرای اصلی خود خارج سازد. ولی نیروهای سیاسی خلقهای کشورمان با درایت و ژرفبینی به دام رژیم نیافتادند و توطئههای رژیم برای تفرقه افکنی میان خلقها و میان عموم مردم و نیز تغییر شیوه مسالمت آمیز اعتراضات شکست خورد. علاوه بر این، بار دیگر این اندیشه عمومیتر و نیرومند تر شد که مبارزه برای الغای ستم ملی و رفع تبعیضها میان خلقهای ساکن میهنمان فقط در پیوند با مبارزات متحد و سراسری دیگر طبقات و اقشار زحمتکش مردم برای تامین خواستهای اجتماعی و اقتصادی آنان موفقیت آمیز خواهد بود.
علاوه بر جنبش سراسری «زن زندگی آزادی » در سال گذشته، طی سالهای اخیر، حرکتهای اعتراضی و اعتصابی کارگران در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و فولاد و دیگر مراکز تولیدی، اعتراضات دسته جمعی معلمان، بازنشستگان و دیگر زحمتکشان، به شکل مستمر ادامه دارد. کشورمان در دریائی از بحرانهای گوناگون اقتصادی و اجتماعی و محیط زیستی غوطه ور است. بلای فقر و فلاکت در جامعە استبداد زدە ما بیداد می کند و تفاوتی میان زن و مرد، پیر و جوان و کودک، کُرد و آذربایجانی و فارس و عرب و بلوچ نمیگذارد. طبق آمارهای رسمی خودِ رژیم دیکتاتوری، میلیونها نفر، تا نزدیک به نیمی از جمعیت کشور، در فقر مطلق زندگی میکنند. ولی برای اکثریت مردم زحمتکش روشن است که تحت حکومت دیکتاتوری کنونی، هیچ تغییر واقعی به نفع زحمتکشان ایجاد نخواهد شد. رژیم ولایت فقیه متکی به سرمایهداران بزرگ و کارگزاران پر نفوذ دستگاه دولت و اختلاس گران است و برای تامین منافع آنان، اعتراضات و خواستهای زحمتکشان را سرکوب میکند.
رهائی از وضعیت بحرانی چند وجهی کنونی و تحقق استقرار نظامی بر اساس عدالت اجتماعی، آزادی و دمکراسی واقعی در گروی هماهنگی و همسوئی جنبشهای گوناگون صنفی و آزادیخواهانه و ملیگرایانه در یک جبهه مشترک است.
اعضاء، هواداران و دوستان فرقه دمکرات آذربایجان
امسال در حالی به موعد سالگرد پیروزی جنبش ۲۱ آذر و استقرار حکومت ملی آذربایجان نزدیک شدیم که در میان هیات رهبری کننده فرقه دمکرات آذربایجان حوادث تاسفآوری روی داد. حوادثی که منجر به خروج آمرانه صدر و اپراتور سایت فرقه از رهبری جمعی هیات سیاسی فرقه گردید. این هسته دو نفره ابتدا با متوسل شدن به افرادی خارج از تشکیلات فرقه و با شیوههای غیر اخلاقی و نارفیقانه و اوباشانه، مانع از برگزاری پلنوم اصلی و حقیقی کمیته مرکزی در تاریخ ۲۵ شهریور گردیدند. ولی پس از مدتی، ناگهان با درج اطلاعیهای جعلی به عنوان «اطلاعیه دبیرخانه»، اعلام کردند که پلنوم در تاریخ ۱۴ آبان ماه برگزار گردید!
عملکرد ضد دمکراتیک و ضد اساسنامهای این دو نفر و آن افراد خارج از تشکیلات فرقه، در واقع یک کوشش برای کودتا توسط افرادی از خارج و داخل تشکیلات فرقه است. کودتائی نافرجام برای به انحراف کشیدن فرقه از مسیر تاریخی آن و تغییر هویت و سیمای نظری و تشکیلاتی فرقه در جهت خوشرقصی و خدمت به افکار و مراکزی که هیچ ربطی به ساکنین آذربایجانی کشورمان ایران ندارند.
هیات سیاسی کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان در بیانیههای قبلی خود توضیح داده بود که در جریان بحثهای تدارک پلنوم اصلی و حقیقی، «روشن شد که طی یکسال گذشته، میان اکثریت مطلق هیات سیاسی از یکطرف و صدر کمیته مرکزی و مسئول سایت فرقه از طرف دیگر، بر سر هویت فرقه و سیمای نظری و تشکیلاتی آن که حاصل جمع بست تاریخ پر فراز و نشیب آن است، اختلافهای بنیانی بوجود آمده است».
از قضا این دو نفر که بشکل آمرانهای از ترکیب رهبری جمعی هیات سیاسی خارج شدند، از فرط عجله برای خوشرقصی، مدت زیادی منتظر توضیحات بعدی ما به اعضا و هواداران فرقه در مورد آن اختلافهای بنیانی نشدند و در برنامه «کلاب هاووس» مورخ ۱۱ آذرماه امسال توسط سخنگویان غیر رسمی خود، خواسته یا ناخواسته، تفکرات جدید خودشان را افشا کردند. درباره این موضوعها در آینده توضیحات بیشتری ارائه خواهد شد.
در هفتاد وهشتمین سالروز تشکیل حکومت ملّی آذربایجان، به خاطرۀ تابناک و جاودانۀ جانباختگان و مبارزان این جنبش که در راه آزادی خلق آذربایجان و برقراری دموکراسی در ایران جان و زندگیشان را فدا کردند، درود میفرستیم و پیمان میبندیم که دوش به دوش سایر خلقهای ایران، با تمام توان به مبارزه در راه تحقق حقوق ملّی و الغای ستم ملّی ادامه دهیم.
گرامی باد خاطره تابناک شهدای فرقه دمکرات آذربایجان و نیروهای آزادیخواه و مترقی کشور!
درود به قهرمانان در بند، خانواده شهیدان و زندانیان سیاسی!
پیروز باد مبارزه متحد خلق های ساکن کشورمان برای رسیدن به استقلال، آزادی و عدالت اجتماعی!
هیات سیاسی کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان
۲۱ آذرماه۱۴۰۲