فرقه دموکرات آذربایجان فرقه دموکرات آذربایجانادعای نادرست خامنهای دربارهٔ توانایی انحصاری ده کشور جهان در غنیسازی اورانیوم…
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، روز اول مهر ۱۴۰۴ در یک سخنرانی تلویزیونی گفته است:
«در میان دویست و چند کشور دنیا، ۱۰ کشور هستند که قادرند غنیسازی کنند، یکی از این ۱۰ کشور ایران اسلامی است. و آن ۹ کشور دیگر البته بمب هستهای هم دارند، ما هستیم که بمب هستهای نداریم و نخواهیم داشت و بنا نداریم که از سلاح هستهای استفاده کنیم اما غنیسازی را داریم.»
اولین بار نیست که چنین ادعایی در ایران مطرح میشود. این ادعا که قبلاً فکتنامه آن را بررسی کرده است، حتی در کتابهای درسی هم نوشته شده است.
در صفحه ۸ کتاب شیمی پایه دهم، در مبحث غنیسازی نوشته شده است:
دانشمندان هستهای ایران با تلاش بسیار موفق شدند مقدار آن (ایزوتوپ ۲۳۵ اورانیوم) را در مخلوط ایزوتوپهای این عنصر افزایش دهند. به این فرایند غنیسازی ایزوتوپی گفته میشود؛ فرایندی که یکی از مراحل مهم چرخه تولید سوخت هستهای است. با این کامیابی ستودنی، نام ایران در فهرست دهگانهٔ کشورهای هستهای جهان ثبت شد.
تحقیقات فکتنامه نشان میدهد تعداد کشورهایی که صاحب فناوری غنیسازی اورانیوماند ۲۳ کشور است، نه ۱۰ کشور.
کشورهای صاحب فناوری غنیسازی اورانیوم عبارتند از آرژانتین، برزیل، چین، فرانسه، آلمان، هند، ایران، ژاپن، هلند، کرهشمالی، پاکستان، روسیه، کره جنوبی، بریتانیا، ایالات متحده، قزاقستان، بلژیک، ایتالیا، اسپانیا، سوئد، لیبی (متوقف شده)، آفریقای جنوبی (متوقف شده) اسرائیل.
از این میان ۹ کشور آمریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه، چین، هند و پاکستان، کرهشمالی و اسرائیل (بهصورت تأییدنشده) سلاح هستهای دارند. کشورهای غربی جمهوری اسلامی ایران را متهم میکنند در سه دهه گذشته به دنبال دستیابی به سلاح هستهای بوده است که مقامهای جمهوری اسلامی آن را رد میکنند.
بنابراین روشن است که گفته خامنهای درست نیست، اما اگر سطح غنیسازی را مبنا قرار دهیم، ایران تنها کشور فاقد سلاح هستهای است که غنیسازی اورانیوم را تا سطح ۶۰درصد انجام میدهد، زیرا توجیه غیرنظامی برای این سطح از غنیسازی وجود ندارد.
البته برای ساخت سلاح هستهای به اورانیوم غنیشده با خلوص ۹۰درصد نیاز است. هیچ توجیه غیرنظامی برای این سطح از غنیسازی وجود ندارد، اگرچه ذخیره حجم بالایی گاز اورانیوم ۶۰درصد غنیشده، ایران را در آستانه غنیسازی ۹۰درصد و ساخت سلاح هستهای قرار میدهد.
ادعای خامنهای: «مردم از جهات مختلف از غنیسازی، از مادهٔ اورانیوم غنیسازیشده سود میبرند»!!!🤔
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، همان روز اول مهر ۱۴۰۴ در همان سخنرانی تلویزیونی گفت:
«مردم از جهات مختلف از غنیسازی، از ماده اورانیوم غنیسازی شده سود میبرند و استفاده میکنند و در زندگی مردم اثر میگذارد. از جمله در کشاورزی، مفصل در کشاورزی تاثیر دارد. از جمله در صنعت و مواد. در مسئله تغذیه که همان مربوط به کشاورزی است. در مسئله محیط زیست و منابع طبیعی تاثیر دارد. در بخشهای مربوط پژوهش و آموزش و تحقیق و دنبالگیری علمی تاثیر دارد. در ایجاد انرژی برق هم که خب تاثیر واضحی دارد. امروز در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا نیروگاههای برق با اورانیوم اداره میشود. ما اینها را با بنزین و با گاز اداره میکنیم اغلبش را. اغلب نیروگاهها را. که خب البته هم هزینه زیادی دارد، هم آلایندگی محیط زیست را دارد، آلایندگی هوا را دارد، اما آن برقی که از اورانیوم غنیسازیشده و نیروگاههای هستهای به دست میآید، آن برق آلایندگیاش صفر است، هزینهاش بسیار کمتر است، عمرش بسیار طولانیتر است و امتیازات فراوان دیگری دارد که عرض کردم اینها را متخصصین باید بیایند برای مردم شرح بدهند.»
در اینجا میبینیم که رهبر جمهوری اسلامی ایران خواصی را برای غنیسازی میشمارد. این ادعای او گمراهکننده است. مجموعه فواید و تأثیرهایی که در اینجا ذکر شده است بخشی از فواید و دستاوردهای فناورانه «دانش و مهندسی هستهای» است نه فواید غنیسازی. در اینجا رهبری جمهوری اسلامی ایران بهجای ذکر دستاوردهای «علوم هستهای» آنها را صرفاً محصول «فناوری غنیسازی» میداند. این نوع استدلال «مغالطهٔ جزء به کل» نام دارد.
مواد اولیه لازم برای کاربردهای فناورانه هستهای چیست؟
رهبری جمهوری اسلامی ایران با یکسانپنداری یک جزء بسیار خاص و حساس از چرخهٔ سوخت هستهای (یعنی غنیسازی اورانیوم) با کل حوزه گسترده «دانش و مهندسی هستهای»، تصویری نادرست و اغراقآمیز از واقعیت ارائه میدهد.
در حالی که غنیسازی اورانیوم برای تولید سوخت برخی از انواع نیروگاههای هستهای آن هم با درصدی بسیار کم (کمتر از ۵درصد) انجام میشود، اکثریت قریب به اتفاق کاربردهای دیگر فناوری هستهای که خامنهای ذکر کرده است (در کشاورزی، پزشکی، صنعت و پژوهش) نهتنها محصول مستقیم غنیسازی نیستند، بلکه عمدتاً به «رادیوایزوتوپها» متکیاند که در «رآکتورهای تحقیقاتی» یا شتابدهندههای ذرات (سیکلوترونها) تولید میشوند. ادعای مشابهی قبلاً از طرف محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، مطرح شده بود که از فکتنامه نشان گمراهکننده گرفته بود:
حتی در زمینه سوخت نیروگاهی هم، طبق آمار آژانس بینالمللی انرژی اتمی، بیش از ۷۰درصد کشورهای دارای نیروگاه هستهای فاقد چرخهٔ غنیسازی بومی هستند و هیچ مشکلی در تأمین سوخت ندارند.
بسیاری از کشورهای جهان بدون داشتن فناوری غنیسازی، با استفاده از همین رآکتورهای تحقیقاتی و با همکاریهای بینالمللی، به شهروندان خدمات پیشرفتهٔ هستهای ارائه میدهند و با جامعهٔ جهانی هم مناقشه ندارند. بسیاری از کشورها مانند کانادا، کرهجنوبی، آفریقای جنوبی، لهستان یا استرالیا بدون داشتن فناوری غنیسازی، خدمات پزشکی هستهای، کشاورزی هستهای، و رادیوداروها را به شهروندانشان ارائه میدهند.
خامنهای، رهبری جمهوری اسلامی، با حذف این تمایز کلیدی، اهمیت و ضرورت انحصاری «غنیسازی» را به شکلی نامتناسب برجسته میکند.
آیا برای بهرهمندی از فناوری هستهای، غنیسازی یک ضرورت است؟
پاسخ کوتاه و قاطع «خیر» است. این مهمترین بخشی است که در سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی ایران نادیده گرفته شده است.
چارچوب بینالمللی و حق دسترسی: پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT)، که ایران نیز از امضاکنندگان آن است، در مادهٔ چهارم (Article IV) خود بهصراحت بر «حق مسلم» همه کشورهای عضو برای تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هستهای برای مقاصد صلحآمیز تأکید میکند. این پیمان یک معاملهٔ بزرگ است: کشورها از ساخت سلاح هستهای صرفنظر میکنند و در مقابل، جامعه جهانی متعهد میشود که در دستیابی آنها به فناوری صلحآمیز، از جمله تأمین سوخت و مواد هستهای، همکاری کند.
برنامه «اتم برای صلح»: این برنامه که در دورهٔ ریاستجمهوری دوایت آیزنهاور در آمریکا در سال ۱۹۵۳ آغاز شد دقیقاً بر همین مبنا استوار بود. ایران در زمان شاه تحت همین برنامه رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) را از آمریکا دریافت کرد. این رآکتور که منشأ بسیاری از فعالیتهای علمی و تولید رادیوایزوتوپ در ایران بوده است سالها با سوخت غنیشدهای که از خارج تأمین میشد (و میشود) فعالیت میکرد. همین نشان میدهد که همکاری بینالمللی جایگزین مناسبی برای تولید بومی سوخت بوده است.
تجربهٔ جهانی: نگاهی به نقشهٔ هستهای جهان این واقعیت را به خوبی نشان میدهد. بر اساس دادههای انجمن جهانی هستهای (World Nuclear Association):
۱. بیش از ۳۰ کشور در جهان دارای نیروگاههای هستهای فعال هستند.
۲. اما تنها حدود ۱۲ کشور دارای ظرفیت تجاری و قابل توجه غنیسازی اورانیوم هستند.
۳. کشورهایی مانند کانادا، کره جنوبی، سوئد، سوئیس، امارات متحده عربی و مکزیک همگی برنامههای هستهای پیشرفته (برای تولید برق یا تحقیقات) دارند، اما سوخت مورد نیاز خود را از بازار بینالمللی خریداری میکنند و تأسیسات غنیسازی بومی ندارند. این کشورها بدون ورود به مناقشات سیاسی و امنیتی مرتبط با غنیسازی، از مزایای انرژی و علوم هستهای بهرهمند میشوند.
بانک سوخت آژانس (IAEA Fuel Bank): آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای تضمین عرضهٔ سوخت به کشورهایی که برنامههای صلحآمیز دارند و ممکن است با فشارهای سیاسی برای قطع سوخت مواجه شوند یک «بانک سوخت» در قزاقستان تأسیس کرده است. این سازوکار بهعنوان شبکهای ایمنی عمل میکند تا کشورها برای تأمین سوخت رآکتورهایشان نیاز به توسعهٔ فناوری حساس و دوگانهٔ غنیسازی نداشته باشند.
سید علی خامنهای، رهبری جمهوری اسلامی ایران، با جابهجا کردن مفهوم میکوشد غنیسازی را بهعنوان «نیاز روزمرهٔ مردم» جا بزند، در حالی که فوایدی که برشمرد به «فناوری هستهای» بهطور کلی مربوط است.
منبع: فکتنامه