استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ، روز جمعه وارد روسیه شد تا درباره روند آتشبس در جنگ اوکراین پیشرفتهایی حاصل شود. او در سنپترزبورگ با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، دیدار کرد….
تقریباً همزمان، متحدان اوکراین در بروکسل گرد آمدند تا از بستههای تازه حمایت نظامی برای کییف رونمایی کنند و در عین حال نسبت به اراده مسکو برای صلح ابراز بدبینی کردند.
این دو نشست، شکاف فزاینده در رویکردهای آمریکا و اروپا نسبت به بحران اوکراین را برجسته کرد.
به گزارش نیویورک تایمز، بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان، در بروکسل گفت: روسیه نشانهای از تمایل به صلح نشان نمیدهد. او پس از نشست گروه تماس دفاعی اوکراین، متشکل از حدود ۵۰ کشور از جمله آمریکا، از افزایش چشمگیر کمکهای نظامی به اوکراین خبر داد.
پیت هگزث، وزیر دفاع آمریکا، بهصورت مجازی در این نشست شرکت کرد. ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، و چند وزیر دیگر نیز از راه دور حضور داشتند.
پیستوریوس گفت: روسیه باید بداند که اوکراین توان ادامه مبارزه را دارد. «با توجه به تهاجم بیوقفه روسیه به اوکراین، باید بپذیریم که صلح، در آیندهی نزدیک، دستنیافتنی به نظر میرسد. ما اطمینان حاصل خواهیم کرد که اوکراین همچنان از حمایت نظامی مشترک ما بهرهمند بماند.» به گفته او، «روسیه هنوز علاقهای به صلح ندارد.»
ترامپ خواسته است که دو طرف یک آتشبس ۳۰ روزهی فوری را بپذیرند، به امید آنکه این وقفه به آغاز مذاکرات برای یک راهحل دائمی منجر شود. اوکراین با این پیشنهاد موافقت کرده، اما پوتین خواستار رفع برخی از تحریمهای غربی و دریافت تضمینهای گستردهتر برای رفع «ریشههای بحران» شده است.
به گفته دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، استیو ویتکاف برنامه داشت تا «هر چقدر که پوتین لازم بداند» با رئیسجمهور روسیه دیدار کند. تصاویر منتشرشده، لحظه دستدادن و آغاز گفتوگوی این دو را نشان داد.
این سومین دیدار ویتکاف و پوتین از زمان آغاز تلاشها برای بازتنظیم روابط واشنگتن و مسکو و یافتن راهی برای پایان دادن به جنگ اوکراین بود.
پسکوف گفت که این دیدار بعید است نتایج تعیینکنندهای داشته باشد، اما تأکید کرد که تلاش برای «عادیسازی روابط» در جریان است. به گزارش خبرگزاری رسمی تاس، مسئله اوکراین و احتمال دیدار مستقیم ترامپ و پوتین نیز در دستور کار قرار دارد.
پس از ورود به سنپترزبورگ، ویتکاف با کیریل دیمیتریف، نماینده ویژه پوتین در امور سرمایهگذاری و روابط اقتصادی بینالملل، دیدار کرد.
در بروکسل، کشورهای اروپایی بار دیگر حمایت خود از اوکراین را اعلام کردند. آنها بر این باورند که حتی اگر درگیری پایان یابد، اوکراین همچنان به حمایت مالی و نظامی غرب نیاز دارد تا از تکرار تهدید روسیه جلوگیری شود.
جان هیلی، وزیر دفاع بریتانیا، که همراه با پیستوریوس ریاست نشست را برعهده داشت، از تعهدات جدید بیش از ۲۱ میلیارد یورویی (معادل ۲۳.۸ میلیارد دلار) از سوی کشورهای ناتو خبر داد. تمرکز این بسته بر ارائه سامانههای دفاع هوایی، پهپاد، تجهیزات و ظرفیتهای تعمیر در داخل خاک اوکراین خواهد بود.
هیلی گفت: «ما با این اقدامات هم برای پوتین پیامی میفرستیم و هم برای اوکراین. ما به اوکراین میگوییم: در جنگ در کنارتان هستیم، و در صلح نیز همراهتان خواهیم ماند.»
این بیستوهفتمین نشست گروه تماس دفاعی اوکراین بود؛ گروهی که ابتدا به ابتکار آمریکا شکل گرفت. آمریکا اکنون ریاست این گروه را واگذار کرده، اما پیستوریوس تأیید کرد که هگزث همچنان در بحثها مشارکت دارد.
پیستوریوس گفت که کمکهای نظامی آمریکا به اوکراین ادامه دارد. روستم عمرُف، وزیر دفاع اوکراین، نیز از آمریکا بهعنوان «شریک اصلی» یاد کرد و گفت: «حضور وزیر دفاع آمریکا در نشست نشانهای است که واشنگتن همچنان به کمکهای امنیتی خود ادامه میدهد و در کنار ماست.»
با این حال، پیستوریوس در خصوص آینده محتاطانه سخن گفت: «در هفتههای آینده خواهیم دید که چه بر سر مشارکت آمریکا و حمایتهای آن میآید. من نمیتوانم آینده را پیشبینی کنم.»
روز پنجشنبه نیز، در بروکسل، هیلی ریاست نشستی دیگر با کشورهای حامی اوکراین را برعهده داشت تا درباره تشکیل یک «نیروی تضمینکننده امنیت» در دوره پس از توافق صلح احتمالی گفتوگو شود. این طرح هنوز در مرحله نظری است، اما فرانسه و بریتانیا میخواهند جزئیات مشارکت اروپا را تهیه کنند، در حالی که انتظار دارند آمریکا بدون اعزام نیرو، نقشهایی کلیدی مانند تأمین پوشش هوایی را ایفا کند.
ویتکاف اخیراً نخستین مقام بلندپایه آمریکایی است که از زمان آغاز تهاجم روسیه در سال ۲۰۲۲ به مسکو سفر کرده و با پوتین دیدار کرده است. دولت بایدن پس از حمله روسیه، تماس با پوتین را قطع کرده و او را متهم به ارتکاب جنایات علیه بشریت در اوکراین دانسته بود.
اما ویتکاف که با اعتماد مستقیم ترامپ بهعنوان نمایندهاش انتخاب شده، رویکردی متفاوت اتخاذ کرده است. او پس از نخستین دیدارش در کاخ کرملین گفت که تلاش دارد با پوتین «دوستی و رابطهای» برقرار کند.