آذربایجان درگیری خود با روسیه را به دلیل سقوط یک هواپیمای مسافربری افزایش داده است. این حادثه که منجر به کشته شدن ۳۸ نفر شد، در ۲۵ دسامبر در نزدیکی شهر آکتائو در قزاقستان رخ داد. هواپیما پس از تغییر مسیر از جنوب روسیه بر فراز دریای خزر سقوط کرد….
الهام علیاف، رئیسجمهوری آذربایجان، روسیه را متهم کرد که بهطور تصادفی هواپیما را با سامانه دفاع هوایی خود سرنگون کرده است. او همچنین از مسکو به دلیل تلاش برای پنهانکردن این حادثه انتقاد کرد. در همان حال ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه به خاطر این «حادثه» که آن را «غمانگیز» خواند عذرخواهی کرد، اما مسئولیت آن را نپذیرفت.
در هفتههای اخیر، روسیه تلاش کرده تا تنشها با آذربایجان را کاهش دهد. با این حال، خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد که باکو در حال آمادهسازی برای ارسال درخواست به یک دادگاه بینالمللی است. این خبرگزاری اعلام کرد که شواهد و مدارک در حال جمعآوری هستند و آذربایجان قصد دارد از روسیه به دلیل سرنگونی هواپیما شکایت کند.
مقامات قزاقستان نیز گزارش دادند که هواپیما آسیبهای خارجی دیده و بدنه آن سوراخسوراخ شده است. این گزارش علت آسیبها را مشخص نکرده است. کارشناسان غربی پیشتر گفته بودند که احتمالاً به هواپیما از سمت روسیه شلیک شده است.
کرملین در واکنش به این گزارش گفت که هنوز زود است نتیجهگیری شود. با این حال، سکوت روسیه مقامات آذربایجان را ناامید کرده است. یک منبع در نهاد سیاست خارجی آذربایجان گفت: «ما انتظار داشتیم روسیه مسئولیت را بپذیرد و به قربانیان غرامت بپردازد. اما مسکو این حادثه را نادیده گرفته است.»
روز پنجشنبه، تنشها بیشتر شد و آذربایجان دستور تعطیلی مرکز فرهنگی «خانه روسیه» در باکو را صادر کرد. این مرکز توسط آژانس فدرال روسیه اداره میشود که بهعنوان ابزاری برای قدرت نرم روسیه شناخته میشود. همزمان، رسانههای دولتی آذربایجان گزارش دادند که باکو محمولهای از کمکهای غیرنظامی به اوکراین ارسال کرده است.
این درگیری در حالی رخ میدهد که روسیه نفوذ خود در منطقه را از دست میدهد. حمله به اوکراین باعث شده حتی متحدان روسیه نیز نقش آن را بهعنوان شریکی پایدار زیر سوال ببرند. ارمنستان، رقیب دیرینه آذربایجان، نیز از اتحادیه نظامی تحت رهبری روسیه خارج شده و به غرب و ایران روی آورده است.
با این حال، آذربایجان و روسیه همچنان از نظر اقتصادی و سیاسی به هم وابستهاند. آذربایجان بهعنوان یک مرکز ترانزیت حیاتی برای روسیه عمل میکند و مسیرهای جدیدی برای دور زدن تحریمهای غربی فراهم میکند. برخی تحلیلگران معتقدند که یک عذرخواهی صادقانه از سوی روسیه میتواند تنشها را کاهش دهد، اما دیگران معتقدند که باکو به دنبال دلایلی برای تشدید درگیری با مسکو است.